«گرامیها»، «حدادزادهها»، «نوریانیها»، «دیلمیها» و …؛ هر جا سخن از «واردات خودرو» در میان باشد، این نامها بیش از هر نام دیگری میدرخشند.
سلطانی که دیگر سلطان نیست
هرچند کارشناسان معتقدند با توجه به حضور برندهای مختلف در بازار خودروهای خارجی ایران، نمیتوان سلطان و برندی شماره یک را برای این «بازار» معرفی کرد، اما به هر حال نامهایی که به آنها اشاره شد، هماکنون اصلیترین تاجران خودرو در ایران به شمار میروند. در این بین، شاید بتوان از «حدادزادهها» بهعنوان خاندانی که تجارت اصلیشان در واردات خودرو است، نام برد.
پیشینه تجارت در خانواده حدادزاده، به «ناصر حدادزاده» برمیگردد که شرکت ایرتویا را در دست داشت و در واقع نمایندگی رسمی واردات محصولات تویوتا به ایران بود.
تا همین چند سال پیش و قبل از حضور پررنگ خودروهای کرهای در ایران، تویوتا اصلیترین برند در بازار خودروهای خارجی کشور و به اصطلاح «سلطان» آن بود؛ اما حالا دیگر خبری از ابهت گذشته نیست و این موضوع البته با اعمال تحریمها علیه ایران، ارتباط دارد.
چای و برنج و خودرو
شاید گزاف نباشد اگر «خانواده گرامی» را مشهورترین نام در واردات خودرو به ایران بدانیم، خانوادهای که البته بخش عمده تجارتش به مواد غذایی از جمله چای و برنج مربوط میشود. با این حال، این روزها «گرامیها» را بیشتر با واردات خودرو میشناسند و هر جا صحبت از «هیوندایی موتورز» و «کیاموتورز کره» به میان میآید، نام این خاندان است که میدرخشد! روزگاری میتسوبیشی، دورانی کوماتسو و حالا نیز هیوندایی و کیا و البته جیلی! این کارنامه کاری «گرامیها» در حوزه واردات خودرو است که شروع آن به حول و حوش سال ۱۹۹۰ میلادی برمیگردد.
صنعتگران وارد کننده
اگرچه «گرامیها» با وجود سابقه کمتر از «حداد زادهها»، توانستند این خانواده را در عرصه واردات خودرو جا بگذارند و از همین رو این روزها هیوندایی و کیا بیش از امثال تویوتا در خیابان های کشور به چشم میآیند، اما «گرامیها» هنوز هم به لحاظ «بزرگی» و «گستردگی کار» به پای خاندان «فردوس» نرسیدهاند.
«خانوده فردوس» را همه با نام «صنایع ماموت» میشناسند و البته اسکانیا. شاید فرق بزرگ «خاندان فردوس» با دیگر خانوادههای درگیر با واردات خودرو این باشد که آنها (فردوسها) بیش از آنکه واردکننده باشند، صنعتگر به شمار میروند و حتی خیلی از همین اسکانیاهایی که در جادههای ایران تردد میکنند نیز در داخل کشور و توسط آنها مونتاژ میشوند.
از ساعت فروشی تا واردات خودرو
نسل اول، ساعت فروش؛ نسل دوم، تجارت لوازم خانگی و نسل سوم، واردات خودرو؛ این کارنامه کاری خانواده «دیلمیها» به شمار میرود، خاندانی که اگرچه هنوز هم عمده فعالیتش در حوزه لوازم خانگی است، اما خودروهای «امجی» و «آلفارومئو» نیز توسط آنها راهی خیابانهای ایران شدند.
بدونشک شرکت گلدیران (نماینده انحصاری واردات لوازم خانگی ال جی به ایران) را خیلی از خانوادههای ایرانی میشناسند، شرکتی که یکی از «دیلمیها» مدیریت آن را بر عهده دارد و در حال حاضر بخش قابلتوجهی از بازار لوازم خانگی در اختیار شرکت موردنظر است. هرچند شروع تجارت «دیلمیها» به دهه ۳۰ برمیگردد، اما اوجگیری فعالیتهای اقتصادی این خانواده، از دهه ۶۰ آغاز شد، چه آنکه در آن دهه، کالاهای کرهای کمکم در حال جا افتادن در ایران بودند و با رشد کرهایها، «دیلمیها» هم خود را بالا کشاندند. ارتباط خوب «دیلمیها» با کرهایها، اما سبب نشد که این خانواده به سراغ خودروهای کرهای بروند و ناگهان سر از چین و ایتالیا درآوردند تا از اولی، امجی را وارد کنند و از دومی آلفارومئو را.
نور کم ب ام و
در جامعه ایران، برخی خودروهای وارداتی به نماد مرفه بودن تبدیل شدهاند و در کنار آن، نماینده تکنولوژی و کیفیت برتر نیز به حساب میآیند و در این بین، «بیامو» جایگاه خاص خود را دارد؛ خودرویی که نامش با خاندان «نوریانی» گره خورده است. البته اگر ریشه «بیامو» را جستوجو کنیم، باید از «وهاب زادگان» تاجر بزرگ کشور در قبل از انقلاب نام ببریم، کسی که در آن دوران شریک تجاری آلمان و ژاپن با ایران به شمار میرفت و بعد از انقلاب، خانواده نوریانی که موتورسیکلتهای بیام و را وارد میکردند، امتیاز واردات خودروهای بیام و را نیز از دولت (این امتیاز در دوران انقلاب از وهاب زادگان گرفته شد)، خرید. حدود ۱۴ سال پیش، خانواده نوریانی موسسهای را با نام خود تاسیس کردند و «پرشیا خودرو» که زیرمجموعه این موسسه بود، واردات بیام و را بر عهده گرفت. این در حالی بود که بعدها به دلیل مشکلات اقتصادی، امتیاز موسسه نوریانی به فرد دیگری واگذار شد و در حال حاضر نیز بیام و حضور چندان پررنگی در بازار ایران ندارد.
…اما پورشه و مازراتی
اما سری هم به خاندان «بهبهانی» بزنیم که اگرچه واردات خودرو بخش بسیار کوچکی از بیزینس این خانواده است، اما واردات خودروی لوکسی به نام «پورشه» بهنوعی «پرستیژ» تجارت «بهبهانیها» را بالا برده است. خاندان بهبهانی، عمده فعالیت خود را در صنعت نساجی متمرکز کرده و به واردات لوازم بهداشتی و آرایشی نیز مشغول است و در کنار آنها، به سراغ واردات خودرو هم رفته تا نمایندگی انحصاری یکی از گرانترین و لوکسترین خودروهای دنیا در ایران را نیز داشته باشد. با این حال، قوانینی که وزارت «صنعت، معدن و تجارت» برای واردات خودرو گذاشته و طبق آن ورود محصولات دارای حجم موتور بالای ۲۵۰۰ سیسی را ممنوع کرده است، سبب شده تا تجارت خودرویی بهبهانیها با چالش مواجه شود.